به گزارش قدس آنلاین، کنار رفتن تراس و انتخاب سوناک نشانه دیگری از اوضاع سیاسی به هم ریخته و غیر قابل پیشبینی بریتانیا در این روزهاست. سوناک اولین رنگین پوستی است که به مقام نخست وزیری بریتانیا می رسد و همچنین با ۴۲ سال سن در ۲۰۰ سال گذشته جوان ترین نخست وزیر این کشور است.

نخست وزیر شدن او را می توان اینگونه تصور کرد که رقیب دیگری برایش نمانده بود. بوریس جانسون که به شکل بدی از نخست وزیری کنار رفت بدش نمی آمد که دوباره این سمت را به دست آورد اما موفق نبود، و پنی موردانت رئیس مجلس عوام هم در حد و اندازه های نخست وزیری خود را نشان نداد.

سوناک بعد از انتخاب به عنوان نخست وزیر گفت: «مفتخرم که به این سمت رسیده ام. این بزرگترین افتخار من است که بتوانم به حزبی که آن را اینقدر دوست دارم و کشوری که این همه به آن مدیون هستم خدمت کنم.»

او ادامه داد: «بریتانیا کشور بزرگی است، اما این را نیز می دانیم که این کشور اکنون درگیر چالش های بزرگ اقتصادی نیز هست. ما نیاز به ثبات و اتحاد داریم و من در وهله اول بیشترین تلاشم را خواهم کرد که بتوانیم حزب و کشورم را به این اتحاد برسانیم.»

سوناک در این دور از رقابت برای نخست وزیر شدن تلاش خاص دیگری انجام نداد. شاید به این دلیل که می دانست انتخاب شدنش تقریبا قطعی است. در دور قبل رقابت با تراس اما در تابستان گذشته او نسبت به تراس متعادل تر به نظر می رسید. او بر خلاف تراس تلاش نداشت ایدئولوژی خاصی نسبت به اقتصاد و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را مطرح کند. تراس کسی است که همچنان مخالف برگزیت است اما سوناک در رفراندوم سال ۲۰۱۶ به صورت رسمی به خروج بریتانیا رای داد. اما سوناک در زمینه سیاست های مهاجرتی غیر قانونی تقریبا رویکردی سختگیرانه مانند تراس دارد و قبلا گفته است که تلاش خواهد کرد برنامه پر حاشیه بریتانیا برای فرستادن پناهجویان به روآندا را گسترش دهد.

مسافری از هند یا شرق آفریقا؟

در حالی که پدربزرگ های سوناک متولد هندوستان هستند اما والدین او در آفریقا متولد شده و در دهه ۶۰ میلادی از شرق آفریقا به بریتانیا مهاجرت کردند. پدر او پزشک بود و مادرش در جنوب انگلستان داروخانه داشت. ریشی که خود متولد بریتانیاست می گوید کمک به مادرش در داروخانه به او انگیزه زیادی برای خدمت به مردم داده است. او در خصوص اصلیت نژادی اش، در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۵ می گوید: «من خود را کاملا بریتانیایی می دانم و اینجا خانه من و کشور من است. اما میراث دینی و فرهنگی من هندی و همسرم نیز هندی است. من مشکلی با هندو بودن ندارم.»

سوناک اولین هندوی تاریخ نیز محسوب می شود که به مقام نخست وزیری بریتانیا رسیده و همزمانی نخست وزیر شدن او با روز جشنواره نور، یکی از مهمترین روزهای تقویم هندوها جالب است.

ریشی چالش هایی در خصوص پیشینه خاصش داشته است. او در کالج وینچستر و دانشگاه های آکسفورد و استنفورد تحصیل کرده است. وی به داشتن سلیقه ای گرانقیمت در لباس هایی که می پوشد مشهور است و سابقه کار در چندین بانک و صندوق های پوشش ریسک نیز در کارنامه دارد که شامل شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی گلدمن ساکس نیز می شود.

سوناک همچنین به خاطر شک و شبهاتی که در خصوص وضعیت مالیاتی همسرش آکشاتا مورتی که دختر یک میلیاردر هندی است،مدت هاست که زیر ذره بین قرار گرفته است. در اوایل سال جاری، سوناک و مورتی در فهرست ثروتمندترین افراد بریتانیا که روزنامه ساندی تایمز از ۲۵۰ فرد ثروتمند در بریتانیا منتشر کرد حضور داشته اند. این روزنامه دارایی خالص مشترک آنها را ۷۳۰ میلیون پوند معادل ۸۲۶ میلیون دلار تخمین زده است که او را حتی از پادشاه بریتانیا که گفته می شود ثروتی معادل ۵۰۰ میلیون پوند دارد ثروتمندتر می کند.

انتخابات سوناک در روز دوشنبه،قله ای است که او به سرعت در راه قدرت،به آن رسید. او برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ به عنوان نماینده مجلس انتخاب شد و دو سال را در عقب نیمکت (اصطلاحی در پارلمان بریتانیا به نمایندگانی که پستی دولتی ندارند) سپری کرد، تا اینکه به عنوان وزیر جوانان در دولت ترزا می انتخاب شد. جانسون اولین نقش دولتی مهم خود را به سوناک داد و او را در سال ۲۰۱۹ به عنوان وزیر خزانه داری منصوب کرد و در سال ۲۰۲۰ او را رئیس خزانه رساند.

کارنامه اقتصادی در دوران کرونا

سوناک در کارنامه خود تجربه مبارزه با بحران اقتصادی را دارد و بریتانیا را در میان همه‌گیری کووید-۱۹ از لحاظ اقتصادی هدایت کرده و خود را به عنوان کاندیدایی در حوزه اقتصادی قوی معرفی کرده است.

در طول همه‌گیری کرونا، سوناک برنامه هایی اقتصادی به ارزش ۴۰۰ میلیارد پوند (۴۵۲ میلیارد دلار) با هدف تقویت اقتصاد، از جمله طرح مرخصی، وام‌های تجاری و تخفیف برای غذا خوردن در رستوران‌ها را به اجرا گذاشت. اما این محرک هزینه هنگفتی را به همراه داشت و دولت بریتانیا را در حوزه پس انداز مالی به مشکل انداخت.

سوناک از منتقدان اولیه طرح اقتصادی تراس بود که توسط سرمایه گذاران، صندوق بین المللی پول و آژانس های رتبه بندی اعتباری مورد حمایت قرار گرفت. در حالی که او از کاهش مالیات نیز حمایت می کرد، اما گفت که مالیات تنها زمانی می تواند کاهش یابد که تورم کنترل شود، که ممکن است چندین سال طول بکشد.

هشدار او در تابستان مبنی بر اینکه کاهش مالیاتی که تراس بدون توجه به بودجه بریتانیا نظر به اعمال آن دارد می تواند باعث ایجاد آشوب در بازارهای مالی شود درست بود. زمانی که تراس و رئیس خزانه اش یعنی کواسی کوارتنگ از طرح خود رونمایی کردند، ارزش پوند انگلیس در برابر دلار آمریکا به پایین ترین حد خود سقوط کرد. قیمت اوراق قرضه دولتی بریتانیا با سریع‌ترین سرعتی که تا کنون داشته افزایش یافته و هزینه‌های استقراض را به شدت افزایش دادند.

سوناک همچنین در آخرین انتخابات رهبری، بیشترین آرا را از نمایندگان مجلس به دست آورد، و در حالی که میانگین رای افراد پیروز ۱۰۰ رای بود رکورد جدیدی با ۱۳۷ رای به دست آورد. اگرچه تراس در نهایت رای قاطع و تعیین کننده را در میان اعضای تاثیرگذار مردمی به دست آورد، اما سوناک از این قاعده نیز عقب نماند و ۴۳ درصد آرا را به نام خود زد.

شانس مجدد

بوریس جانسون بارها به صورت علنی اعلام کرده که سوناک با استعفا از دولت تحت نخست وزیری اش،به او خیانت کرده است و در ۷ جولای پس از یک رشته رسوایی که موقعیت او را به عنوان نخست وزیر غیرقابل دفاع کرده بود، روند استعفای خود را نیز شروع کرد. سقوط جانسون به دنبال ماه‌ها افشای حواشی مهمانی‌هایی بود که در خیابان دانینگ در میان پروتکل های سخت گیرانه کرونایی دولتی برگزار کرد، در حالی که بقیه کشور تحت محدودیت‌های قرنطینه کووید بودند. جانسون توسط پلیس نیز جریمه شد و او را به اولین نخست وزیر تاریخ تبدیل کرد که قانون را زیر پا گذاشته است. سوناک برای مدت طولانی در این قضایا در کنار جانسون ایستاد به خصوص اینکه خود او نیز به خاطر تخلف در حضور در این مهمانی ها جریمه شد. اما پس از اینکه جانسون در محکومیت تعرض جنسی معاون خود یعنی کریس پینچر به دو مرد در یک مهمانی کُند عمل کرد، سوناک علیه جانسون شد. البته پینچر بعداً در توجیه کارش گفته بود که بیش از حد الکل مصرف کرده است، اما هیچ توضیح قانع کننده دیگری برای اتهاماتش نداشت.

استعفای شوک‌آور سوناک از کابینه جانسون به دلیل رسوایی پینچر، مجموعه‌ای از استعفاهای حاشیه ساز را به راه انداخت که منجر به سقوط جانسون و در نهایت، صعود سوناک به ساختمان شماره ۱۰ نخست وزیری در خیابان داونینگ شد.

سوناک به عنوان نخست وزیر با یک چالش بزرگ روبروست. بریتانیا در میان یک بحران عمیق در خصوص افزایش هزینه های روزمره زندگی مردمش و همچنین نابرابری فزاینده در این کشور قرار دارد. بازارهای مالی نیز پس از گام‌های فاجعه بار اقتصادی تراس همچنان در تلاطم هستند.

حزب محافظه کار بریتانیا که پس از ۱۲ سال تصاحب قدرت در کشور در پایینترین حد از محبوبیت است، و در چهار ماه گذشته در وضعیت هرج و مرج مطلق فرو رفته است و اکنون در نظرسنجی ها از حزب مخالف اصلی خود یعنی حزب کارگر عقب تر است. تنها نکته مثبت و آرامش بخش برای سوناک این است که او مجبور نیست تا ژانویه ۲۰۲۵ انتخابات دیگری برگزار کند و فعلا او و حزبش در این زمینه می توانند نفسی به راحتی بکشند. اما چالش های مختلف موجود در کشور مسلما در هفته های پیش رو سوناک را تا آخرین حد توان به بوته آزمایش خواهند کشید.

امیرمحمد سلطانپور